Specijalistički Pregled Ortopeda

Specijalistički pregled ortopeda predstavlja jedan od najvažnijih pregleda koji se obavljaju kada postoje problemi sa kostima, zglobovima, mišićima, tetivama i ligamentima. Bolovi u leđima, kolenima, ramenima, zglobovima, šakama ili stopalima ne bi trebalo da budu zanemareni, posebno ako je ova bol prisutna duže vremena. U takvim, ali i nekoliko drugih situacija, potrebno je zakazati specijalistički pregled ortopeda koji će biti praćen odgovarajućim ultrazvučnim pregledom.

Pregled ortopeda ima veoma važnu ulogu u ortopedskoj dijagnostici. S tim u vezi, ortopedski pregled se vrši prema sledećem redosledu: pregled, palpacija, određivanje obima pokreta zgloba, fokusirani neurološki pregled i primena posebnih testova za procenu stanja određenog problema. Suština i cilj ortopedskog pregleda jeste identifikovanje grubih ortopedskih abnormalnosti i povezanih simptoma (npr. znaci upale, otoka ili modrice). Palpacija se vrši radi provere lokalnih promena temperature, osetljivosti, mišićne mase i pulsa na ispitivanom delu tela, dok se opseg pokreta i merenje kretanja zgloba u ugaonim stepenima vrši za procenu pokretljivosti.

Tokom pregleda i sprovođenjem odgovarajućih testova, moguće je identifikovati:

- Lokalizaciju bola pritiska,

- Pojavu bola na određenim delovima tela tokom kretanja,

- Diferenciranje abnormalnosti oblika,

- Trenje zglobova,

- Promene tetiva (npr. zadebljanje ili formiranje udubljenja) i sl.

Postoji više situacija koje ukazuju na potrebu za pregledom kod ortopeda, a neki od njih su uporni bolovi u zglobovima ili kostima, ograničena pokretljivost, pojava otoka i deformiteta, povrede nastale usled loma ili pada, problemi sa posturom tela. Svi ovi problemi mogu uticati na normalno funkcionisanje i obavljanje svakodnevnih aktivnosti, zbog čega je potrebno izvršiti odgovarajuća ispitivanja i testiranja kako bi se omogućilo uzimanje adekvatne terapije.

Posebnu pažnju treba posvetiti onim problemima koji otežavaju kretanje (hodanje, saginjanje, podizanje ruku, okretanje vrata) jer takvi problemi mogu biti znak degenerativnih promena. Pojava otoka, crvenila i deformiteta, kao i povreda usled različitih uzroka, zahteva hitan pregled ortopeda i stručno mišljenje koje može pomoći u daljem lečenju.

Zanemarivanje simptoma koji otežavaju normalno i svakodnevno funkcionisanje može dovesti do pogoršanja stanja, hroničnih bolova i smanjene funkcionalnosti. Ortoped u toku pregleda, pored palpacije, neretko može koristiti i predložiti i druge metode snimanja koje mogu pomoći u identifikovanju stanja pacijenta (RTG, ultrazvuk, MRI), kao i testove pokretljivosti i druge metode u cilju postavljanja tačne dijagnoze.

Klinički pregled ortopeda ponekad nije dovoljan da bi se postavila potpuna i tačna dijagnoza. Zato se u ortopediji sve češće koristi ultrazvučna dijagnostika – bezbolna i neinvanzivna metoda koja je potpuno bezbedna i omogućava prikaz mekih tkiva u realnom vremenu. Za razliku od klasičnog rendgenskog snimka koji prikazuje kosti, ultrazvuk je izuzetno efikasan u proceni tetiva, ligamenata, mišića, burzi i zglobne tečnosti. Upravo zbog toga, u kombinaciji sa specijalističkim pregledom, ultrazvuk daje kompletnu sliku i pomaže u donošenju precizne odluke o daljem lečenju.

Najčešće se, u sklopu specijalističkog ortopedskog pregleda vrši:

- ultrazvuk ramena,

- ultrazvuk kolena ili

- ultrazvuk skočnog zgloba.

Ovi delovi tela su najčešće problematični. Kod problema sa kolenom, ultrazvuk može pokazati prisustvo zadebljalih ili oštećenih ligamenata, upalu ili oštećenje meniskusa (u određenim situacijama), zadebljanje sinovije, kao i postojanje cisti. U slučaju bolnog ili ukočenog ramena, ultrazvuk se koristi za procenu rotatorne manžetne – grupe tetiva koje su ključne za pokret ramena, i čije su povrede među najčešćim uzrocima bola i slabosti u toj regiji. Pored toga, vrlo efikasno prikazuje zapaljenske procese i eventualne kalcifikacije. Slično važi i za skočni zglob, gde ultrazvuk pomaže u dijagnostici uganuća, delimičnih ruptura ligamenata, otoka tetiva i sitnih hematoma, koji su posebno česti kod sportista i fizički aktivnih osoba.

Jedna od velikih prednosti ultrazvučnog pregleda je to što omogućava neposrednu komunikaciju sa pacijentom tokom same procedure – lekar može istovremeno ispitivati određene pokrete, lokalizovati tačan izvor bola i uporediti stanje leve i desne strane ispitivanog dela tela. Sve to vodi ka bržoj i efikasnijoj terapiji, a često izbegava potrebu za dodatnim, skupljim dijagnostičkim procedurama poput magnetne rezonance, osim u složenijim slučajevima.

Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije čak 60% hroničnih problema mišićno-skeletnog sistema može se sprečiti ili ublažiti ukoliko se dijagnostikuju u ranoj fazi. Ovo se posebno odnosi na degenerativne bolesti zglobova, poput artroze, koje se razvijaju postepeno, ali dugoročno dovode do ozbiljnog gubitka funkcije i kvaliteta života.

Istraživanja u Evropi pokazuju da više od 73% pacijenata sa bolovima u kolenu, ramenu ili skočnom zglobu čeka više od tri meseca pre nego što se javi ortopedu, što značajno smanjuje uspešnost konzervativnog lečenja. Kod sportista, rana dijagnoza povreda mekih tkiva (npr. parcijalne rupture ligamenata ili tetiva) povećava šanse za potpuni oporavak za čak 40%, u poređenju sa onima koji su se javili kasnije.

Ultrazvučni pregled, kao deo preventivnog ortopedskog pregleda, može otkriti promene koje nisu vidljive golim okom ili putem rendgenskih snimaka – poput početnih faza upala, otoka mekih tkiva i mikrooštećenja. Kada se problem otkrije na vreme, često je moguće sprečiti njegovo pogoršanje kroz fizikalnu terapiju, korektivne vežbe ili primenu ortopedskih pomagala, bez potrebe za operacijom.

Ako se na specijalističkom pregledu ortopeda utvrdi postojanje određenog problema i postavi dijagnoza bolesti, onda je poželjno da takva dijagnoza bude praćena lečenjem. Lečenje najčeše obuhvata kombinaciju rehabilitacije sa medicinskim tretmanom (analgetici-lekovi protiv bolova, dodaci ishrani), injekcijama i lekovima koji se aplikuju direktno u zglobove.

U zavisnosti od identifikovanog stanja i težine povrede, fizikalna terapija i njene procedure (terapija udarnim talasima, magnetoterapija - terapija magnetnim poljem, ultrazvuk, laser i druge) postaju sve efikasnije u procesu lečenja. Ipak, nije redak slučaj da klinički nalaz indikuje operativni zahvat koji zahteva određene preoperativne preglede i procedure.